خیلی ساده بلاک چین چیه؟ و به چه دردی میخوره؟

به طور کلی بلاک چین یک نوع سیستم ثبت اطلاعات و گزارش است. تفاوت آن با سیستم‌های دیگر این است که اطلاعات ذخیره شده روی این نوع سیستم، میان همه اعضای شبکه به اشتراک گذاشته می‌شوند و با استفاده از رمزنگاری امکان حذف و دستکاری اطلاعات ثبت شده تقریبا غیرممکن است.

بیت کوین اولین کاربرد از این فناوری بود و از بلاک چین برای ذخیره اطلاعات دارایی کاربران بهره برد. اگر بلاک چین یک سیستم عامل باشد، بیت کوین نرم افزاری روی این سیستم عامل است. پس از ایجاد بیت کوین در سال 2009، دنیای ارزهای رمزنگاری به سرعت در حال رشد بوده است. در واقع در حال حاضر بیش از 2000 ارز رمزنگاری مختلف در حال خرید و فروش و تبادل هستند. با این حال مهمترین نکته فناوری پایه گذار این رمز ارزهاست: فناوری بلاک چین.

برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید:

من در یک جمع ۱۰۰ نفری، برگه‌ای از اطلاعات را بالا می‌گیرم و همه با تلفن همراهشان از آن برگه عکس می‌گیرند. حالا اگر من آن اطلاعات را نابود کنم یا تغییری در آن دهم دیگر برای آن جمع قابل پذیرش نیست، چون آن‌ها یک کپی از نسخه اصلی را دارند، مگر اینکه من موبایل همه را بگیرم و آن را حذف کنم. این جمعی که از آن صحبت کردیم می‌تواند بالای چندین میلیون نفر باشد که در بیت کوین و اتریوم و سایر ارزهای بلاک چینی شاهد آن هستیم و یا به صورت خصوصی برای یک جامعه مخصوص باشد.

بلاک چین چگونه کار می کند؟

واژه بلاک چین (Blockchain) ترکیبی از دو کلمه Block (بلوک) و Chain (زنجیره) است. این فناوری در حقیقت زنجیره‌ای از بلوک‌هاست. در هر بلاک، هر اطلاعاتی می‌تواند ثبت شود؛ از جرم و جنایت‌های یک فرد تا نمایش اطلاعات حساب برای دارایی‌ها مانند بیت کوین.

اطلاعات در بلاک‌ها قرار می‌گیرند و با هم به صورت زنجیره‌ای مرتبط می‌شوند. این زنجیره، بلاک چین را تشکیل می‌دهد.

برای مثال بلاکچین زیر را در نظر بگیرید، هر بلاک یک کشور را نشان می‌دهد که نام شهرهای آن کشور در آن ثبت شده است.

هش چیست؟

یک چیز دیگر هم وجود دارد. هر کدام از این بلاک‌ها چیزی به نام هش دارند. یک هش رشته‌ای از کارکترهاست که با توابع خاصی ساخته می‌شود. هش یک داده یا ورودی همیشه ثابت است. این باعث می‌شود تا از تقلب و تغییر اطلاعات ثبت شده روی بلاک چین جلوگیری به عمل آید.

مثلاً در عکس بالا برای بلاک ایران که حاوی اطلاعات اسم شهرهای تهران، اصفهان و تبریز است، هش بلاک «NYLAC» است. در بلاک چین، بلاک‌ها علاوه بر اینکه خودشان یک هش دارند، حاوی هش بلاک قبلی هم هستند. هش در هر بلاک چین با یک تابع ریاضی خاص به‌دست می‌آید که توسعه دهندگان آن را مشخص میکنند. کوچک‌ترین تغییر در اطلاعات یک بلاک، هش آن را به طور کلی تغییر می‌دهد.

مثلاً اگر یک کاراکتر به اطلاعات اسم شهرهای ایران اضافه شود، هش بلاک تغییر می‌کند و در نتیجه بلاک‌های بعدی هم غیر معتبر خواهند شد.

نود (Node) چیست؟

داده‌های بلاک چین در یک کامپیوتر یا سرور خاص ذخیره نمی‌شوند. هر کامپیوتر یا سیستمی که به شبکه وصل شود، یک نسخه از اطلاعات را دریافت می‌کند. به هر کامپیوتری که به شبکه متصل می‌شود و یک کپی از بلاک چین را دریافت می‌کند، نود (Node) می‌گویند.

وقتی شما به یک بلاک چین متصل می‌شوید، یک نسخه از کل داده‌های آن را دریافت می‌کنید. هیچ تغییری در اطلاعت امکان پذیر نیست مگر اینکه بیش از ۵۰ درصد از داده‌های رایانه‌های متصل به شبکه تغییر کند. فناوری بلاک چین به خودی خود یک فناوری بنیادی نیست بلکه مجموعه‌ای از فرایندهای هش گذاری و رمزنگاری، توزیع جمعی و … است که باعث ایجاد این ایده شده‌اند.

ناشناس بودن در بلاک چین چگونه است؟

زمانی که ساتوشی ناکاموتو در سال 2009 بیت کوین را ایجاد کرد، نه تنها خواستار ایجاد یک سیستم پرداخت منصفانه، مطمئن و شفاف بود، بلکه می خواست این امکان را فراهم کند تا مردم به صورت ناشناس انتقالات پول را انجام دهند. انجام پرداخت های خود با استفاده از پول های فیات را در زندگی روزمره در نظر بگیرید. هنگامی که از دستگاه خودپرداز پول برداشت می‌کنید، بانک می داند کجا هستید و چقدر برداشت داشته اید. یا زمانی که با استفاده از کارت اعتباری خود خرید انجام می دهید، باز هم مشخص است که کجا هستید و چقدر هزینه کرده اید.

وقتی که حقوق و دستمزد خود را دریافت می کنید، باز هم بانک می‌داند که چه مقدار به شما پرداخت می شود. این موارد همچنان ادامه می یابد. اما نکته مهم اینجاست که این شخص ثالث اطلاعات زیادی در مورد شما دارد. اما چه چیزی به آنها حق می دهد که بدانند شما با پولی که به دست آورده اید، چه می کنید؟ در حقیقت لازم نیست چیزی بدانند.

اما در این مورد فناوری بلاک چین متفاوت است. زمانی که شما صاحب یک ارز رمزنگاری می شوید، آن را در کیف پول دیجیتال خود ذخیره می کنید. این کیف پول می تواند آنلاین باشد، یا بر روی دسکتاپ رایانه شما یا تلفن همراه شما قرار داشته باشد و یا یک کیف پول سخت افزاری باشد. این ارز رمزنگاری را می توانید از طریق چیزی به نام آدرس کیف پول انتقال دهید. شما می توانید تعداد زیادی کیف پول داشته باشید، اما آدرس هیچ یک از آنها یکسان نیست.

وقتی قصد انتقال ارز را دارید، در واقع آن را از کیف پول خود به کیف پول سایرین منتقل می کنید. به عنوان مثال تراکنش انجام شده برای بیت کوین به صورت زیر است:

مثلا کیف پول “1BoatSLRHtKNngkdXEeobR76b53LETtpyT”، می خواهد 2 بیت کوین به کیف پول “1CfaunqrVpcXmpLheUVWeSP1KPsKDha1Nb” در روز جمعه 18 می 2018 و در ساعت 15:37 ارسال می کند.

به محض تایید تراکنش همه می توانند تاریخ و زمان انجام تراکنش را مشاهده کنند. با این حال تنها اطلاعاتی که عموم در مورد فرستنده و گیرنده می دانند، آدرس کیف پول ها است.

به همین دلیل تراکنش های بلاک چین کاملا ناشناس نیستند، اما با نام مستعار صورت می گیرد. با این حال درست مانند استفاده از ارزهای فیات و فیزیکی است. مانند زمانی که شما به سوپر مارکت مراجعه کرده و خرید می کنید، فروشنده شما را می بیند، اما هیچ اطلاعات دیگری در مورد شما ندارد.

بنابراین می توان گفت که در بلاک چین به نوعی نام مستعار وجود دارد و کاملا ناشناس نیست.

کاربردهای بلاک چین

همانطور که گفتیم بیت کوین و ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز، مهم‌ترین موفق‌ترین کاربرد فناوری بلاک چین هستند. به عنوان مثال در بیت کوین با استفاده از این تکنولوژی امکان تقلب، دوبار خرج کردن پول و برگشت تراکنش‌ها از بین می‌رود.

اما این فناوری می‌تواند به جز ارزهای دیجیتال، کاربردهای زیاد دیگری هم داشته باشد و هر کجا نیاز به فضایی برای ذخیره داده و از بین بردن نیاز به اعتماد باشد، امکان استفاده از آن وجود دارد. به عنوان نمونه انتخابات الکترونیکی و بدون تقلب می‌تواند یکی از کاربردهای بلاک چین باشد. با استفاده از این نوآوری می‌توان تا حد زیادی خطر تقلب در انتخابات و نیاز به نیروی انسانی را کاهش داد.

یا برای یک نمونه دیگر می‌توان به استفاده از بلاک چین در زنجیره تامین و حمل و نقل اشاره کرد. کارخانه‌جات و شرکت‌های تولیدکننده می‌توانند اطلاعات کالاها و حمل و نقل خود را از ابتدا تا رسیدن به دست مشتری روی پایگاه داده ثبت می‌کنند که این کار اصالت کالاها و کیفیت مواد اولیه را برای مشتری تضمین می‌کند.

همچنین با این فناوری می‌شود دارایی‌ها را به توکن‌های دیجیتال تبدیل کرد و آن‌ها را به صورت یک دارایی قابل انتقال عرضه کرد. به عنوان مثال، ارزش یک خانه را به هزاران توکن دیجیتال تبدیل می‌کنند و آن‌ها را نسبت به بودجه متقاضیان به فروش رساند تا افراد زیادی (حتی از کشورهای دیگر) بتوانند در آن خانه سرمایه‌گذاری کنند.

البته هنوز در دنیای واقعی به صورت گسترده بلاک چین مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و با اینکه این فناوری غیرمتمرکز است، در بسیاری از کارها با وجود آن باز هم مجبور به تکیه کردن به نهادها و سازمان‌های متمرکز هستیم. اما با فراهم شدن زیرساخت‌های لازم مثل توسعه هوش مصنوعی یا اینترنت اشیاء می‌توان به کاربردهای بیشتر این فناوری امیدوار بود.

جمع‌بندی

بلاک چین یک فناوری است که امکان ثبت اطلاعات به صورت دائمی و بدون امکان تغییر را فراهم می‌کند.

این فناوری در حقیقت نوعی دیتابیس یا پایگاه داده است که روی یک یا چند سرور خاص قرار ندارد بلکه روی تمام کامپیوترهایی که به شبکه متصل می‌شوند، توزیع شده است. به دلیل بهره بردن از رمزنگاری و ثبت آن در همه کامپیوترهای شبکه، گزارشات ثبت شده قابل هک یا حذف نیستند.

بیت کوین اولین کاربرد این فناوری بود اما از این سیستم انقلابی برای هر سیستمی که نیاز به ثبت گزارش داشته باشد می‌توان بهره برد.

با سیگاتک مغزتو پرکن